Daily Archives: ოქტომბერი 23, 2012

სისხლის სამართლის პრინციპები

სისლის სამართლის პრინციპები კრიმინალიზაციის პროცესის მომწესრიგებელი ნორმატიული მოთხოვნებია, რომელსაც კანონმდებელი უნდა დაემორჩილოს. სისხლის სამართლის კანონი ამ მოთხოვნების მიხედვით უნდა აიგოს. სისხლის სამართლის ყველა პრინციპი კანონმდებლის საქმიანობას განსაზღვრავს და მათ მნიშვნელობა აქვთ ჩადენილი დანაშაულისთვის სასჯელის დანიშვნისას.

კანონიერების პრინციპი
კანონიერების პრინციპი სამართლის ზოგადი პრინციპია, მაგრამ იგი სპეციფიკურად ვლინდება სისხლის სამართალში. ამ პრინციპის თანახმად, ყველა ქმედება, რომელსაც სახელმწიფო დანაშაულად მიიჩნევს გათვალისწინებული უნდა იქნეს სისხლის სამართლის კანონში. ამრიგად, საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსით დანაშაულად ითვლება მხოლოდ კანონით გათვალისწინებული ქმედება.  ეს იმასაც ნიშნავს, რომ ანალოგია სისხლის სამართლის კერძო ნაწილის ასპექტით გამორიცხულია. ნორმის ანალოგიის წესით გამოყენება არაა გამორიცხული სისხლის სამართლის კერძო ნაწილში, როდესაც საქმე ეხება ჩადენილი დანაშაულებრივი ქმედებისთვის სისხლისსამართლებრივი პასუხისმგებლობის შემსუბუქებას ან პასუხისმგებლობისგან გათავისუფლებას.  სისხლის სამართლის ზოგად ნაწილში ცალ-ცალკე არაა პასუხისმგებლობის შემამსუბუქებელი და დამამძიმებელი გარემოებანი, რაც გულისხმობს ყოველ კონკრეტულ შემთხვევაში ამ გარემოებათა დადგენას. თუ პასუხისმგებლობის დამამძიმებელ გარემოებებს უნდა მიეცეს შეზღუდული ახსნა-განმარტება, შემამსუბუქებელს პირიქით ფართო ახსნა-განმარტება უნდა მიეცეს, რაც თავის მხრივ ანალოგიის წესით კანონის გამოყენებასაც გულისხმობს. კანონიერების პრინციპი სისხლის სამართალში ვლინდება სასჯელის ასპექტითაც. საჯელის სახეები ზუსტადაა ჩამოთვლილი სისხლის სამართლის ზოგად ნაწილში,ანუ ამ ჩამონათვალში მოუხსენიებელი სასჯელის გამოყენება დაუშვებელია.  ქმედების დანაშაულებრიობა განისაზღვრება სსკ-ს კანონით, რომელიც მოქმედებდა მისი ჩადენის დროს. გამონაკლისია სსკ-ს კანონის უკუძალა, რაც  ნიშნავს ახალი კანონის გამოყენებას ამ კანონის ძალაში შესვლამდე ჩადენილი ქმედების მიმართ, თუ ეს ახალი კანონი აუქმებს ძველი კანონით ჩადენილი ქმედების დასჯადობას.. სისხლის სამართალი ქმედების სამართალია. აღსანიშნავია,რომ  დანაშაულებრივი ქმედება სუბიექტის ნებელობითი საქციელისგან მოწყვეტით შეუძლებელია.  კრიმინალიზაციის ობიექტია არა მარტო ნების გარეგანი აქტი, არამედ სუბიექტის ქცევის ფსიქიკურ საზრისში გამოხატული მისი პასუხისმგებლობაც. კრიმინალიზაციის ობიექტი შერაცხადი პირის ქმედებაა.

 

Continue reading