კაზუსი

კაზუსი

მარკების კოლექციონერ გიორგის სჭირდებოდა სასწრაფოდ გარკვეული თანხა და სესხის უზრუნველსაყოფად  ბანკს გადასცა თავისი მარკების კოლექცია, რათა მისგან მიეღო დიდი ოდენობის თანხა. მარკები მას შენახული ჰქონდა სეიფში. გიორგი გარდაიცვალა, ისე რომ არ დაუფარავს აღებული ვალი. მისმა შვილმა და ერთადერთმა მემკვიდრემ ლევანმა მისი მარკების კოლექცია იპოვა და ისე, რომ არც იცოდა სესხის უზრუnველყოფის შესახებ, გაასხვისა ავთანდილზე 30 000 ლარად.

ბანკი ითხოვს ავთანდილისგან კოლექციის უკან დაბრუნებას. რამდენად სწორია ბანკის მოთხოვნა?

 

ამოხსნა:

I. ბანკის მოთხოვნა ავთანდილის მიმართ კოლექციის დაბრუნების თაობაზე სკ-ის 172-ე მუხლის პირველი ნაწილის საფუძველზე.

იმისთვის, რომ ბანკმა შესძლოს კოლექციის გადმოცემა ავთანდილისგან  სსკ-ის 172-ე მუხლის პირველი ნაწილის საფუძველზე, მას უნდა ჰქონდეს ვინდიკაციური მოთხოვნის უფლება. ეს ნიშნავს, რომ ბანკი უნდა იყოს მესაკუთრე და ავთანდილი კი არაკეთილსინდისიერი მფლობელი.

ა) გიორგი იყო კოლექციის თავდაპირველი მესაკუთრე

ბ) მას შეეძლო მთელი თავისი ქონება სსკ-ის186-ე მუხლის საფუძველზე ბანკზე გადაეცა. გიორგი შეუთანხმდა ბანკს საკუთრების უფლების გადაცემაზედა გადასცა კდიეც არაპირდაპირ მფლობელობაში. აქედან გამომდინარე, საკუთრების უფლება სსკ-ის 186-ე მუხლის მიხედვით გიორგიდან ბანკზე გადავიდა.

გ) ბანკს, შესაძლოა მისი საკუთრება ლევანის მიერ ავთანდილზე გადაცემის შედეგად სსკ-ის  186-ე მუხლის თანახმად ასევე დაეკარგა.ლევანი შეუთანხმდა ავთანდილს საკუთრების უფლების გადაცემაზე და გადასცა კიდეც კოლექცია.

ლევანი უნდა ყოფილიყო აღნიშნულის განხორციელებაზე უფლებამოსილი. სსკ-ის  1306-ე მუხლის თანახმად, ყველა უფლება-მოვალეობა გადადის მემკვიდრეობით ლევანზე, რომელშიც ასევე საკუთრების უფლებაც შედის. გიორგის გარდაცვალებისას, იგი არ იყო კოლექციის მესაკუთრე. ასეთი იყო თავად ბანკი. შესაბამისად, ლევანზე აღარც სსკ-ის  1306-ე მუხლის   საფუძველზე უნდა გადასული საკუთრება. ვინაიდან ლევანი არ არის მესაკუთრე, იგი ასევე არაა უფლებამოსილი მის განკარგვაზე.

დ) კეთილსინდისიერი შეძენა არაუფლებამოსილი პირისგან მაშინაა დასაშვები, თუ ავთანდილმა საერთოდ არ იცოდა იმის შესახებ, რომ ლევანი არ იყო მარკების მესაკუთრე. შესაბამისად, ავთანდილი იყო კეთილსინდისიერი შემძენი.

გამონაკლისის სახით, შეიძლება ვიმსჯელოთ სსკ-ის 187-e მუხლის მეორე ნაწილზე, რომლის მიხედვითაც, დაკარგული ნივთების კეთილსინდისიერად შეძენა ფულის ან საწარმდგენლო ფასიანი ქაღალდების სახით არ ხდება. მარკები შეიძლებოდა ყოფილიყო ფასიანი ქაღალდები, როგორც ფულადი ღირებულების შემცველი ფასეულობა.

კოლექცია, როგორც ფულის შემცველი, აშკარად გადაცემულია ბანკისთვის, ვინაიდან გიორგიმ კოლექცია სწორედ სესხის დაზღვევისთვის ბანკს გადასცა. აქედან გამომდინარე, საინტერესოა დაისვას შეკითხვა, თუ რამდენად იყო მარკები თავდაპირველი სახით კვლავ  გამოსაყენებელი, როდესაც იგი გიორგიმ ბანკს გადასცა. მარკების კოლექცია სსკ-ის  187-ე მუხლის მეორე ნაწილის მეორე წინადადების  შინაარსში აბსოლუტურად არ ჯდება. ის წარმოადგენს ხელოვნების საგანს, რომელიც საკმაოდ დიდი ღირებულის მქონეა. აქედან გამომდინარე, ამ გამონაკლისზე საუბარი აბსოლუტურად ზედმეტია. აქ შეუძლებელია გამოვიყენოთ 187-ე მუხლის მეორე ნაწილის მეორე წინადადება.

გიორგი გარდაცვალებამდე იყო მარკების პირდაპირი მფლობელი, რომლის დროსაც  მფლობელობას თავისი ნებით ახორციელებდა. სახეზე არ ყოფილა მფლობელობაში ნივთის დაკარგვით გადაცემა.

მისი გარდაცვალების შემდეგ ლევანი გახდა პირდაპირი მფლობელი, რომელიც წარმოადგენდა მის მემკვიდრეს.წინამდებარე კაზუსიდან გამომდინარე, შეუძლებელი იყო ლევანის ნივთი დაეკარგა, ვინაიდან ავთანდილზე მისი გადაცემა სწორედ ლევანის სურვილით მოხდა.

აქედან გამომდინარე, ავთანდილი ხდება მარკების მესაკუთრე და საერთოდ არაა სახეზე ნივთის დაკარგვის შემთხვევა.

შედეგი: ბანკს არ აქვს მოთხოვნის უფლება სსკ-ის  172-ე მუხლის მეორე ნაწილის საფუძველზე .

II .ბანკის მოთხოვნა ავთანდილის  მიმართ კოლექციის დაბრუნების თაობაზე  სსკ-ის 187-ე მუხლის  პირველი ნაწილის საფუძველზე.

ბანკს შეეძლო ავთანდილის მიმართ კოლექციის გადაცემის თაობაზე მოთხოვნა დაეყენებინა სსკ-ის 187-ე მუხლის პირველი ნაწილის საფუძველზე. პირველ რიგში უნდა განისაზღვროს ის, თუ სამართლებრივად ვის ჰქონდა მფლობელობის უკეთესი უფლებამოსილება. ასეთად თუ  ბანკს ჩავთვლით, მაშინ მას, კოლექციის ლევანის მიერ ავთანდილზე გადაცემამდე, უნდა ჰქონოდა იგი პირდაპირ მფლობელობაში. ამ ეტაპზე კი ავთანდილის  მფლობელობაშია კოლექცია, რომელიც მან მხოლოდ იმ შემთხვევაში უნდა გადასცეს, თუ იგი ბოროტად მოქმედებდა. ეს კი სახეზეა, თუ ავთანდილი არაკეთილსინდისიერი მფლობელი იქნებოდა. ამდენად, უნდა ვივარაუდოდ, რომ ავთანდილი კეთილსინდისიერი შემძენია.

შედეგი: ბანკის მიერ ავთანდილის მიმართ სსკ-ის 187-ე მუხლის პირველი ნაწილის საფუძველზე  მოთხოვნის წაყენებa  არ არის  მიზანშეწონილი.

III ბანკის მოთხოვნა ავთანდილის მიმართ კოლექციის დაბრუნების  თაობაზე სსკ-ის 187-ე მუხლის მეორე ნაწილის საფუძველზე.

ბანკს შეეძლო ავთანდილის მიმართ სსკ-ის 187-ე მუხლის  მეორე ნაწილის საფუძველზე კოლექციის დაბრუნებაზე მოთხოვნა წაეყენებინა. ამისთვის საჭიროა, რომ ნივთი მისი ადრინდელი მფლობელის მიერ დაკარგული ყოფილიყო. იბადება კითხვა,ლევანის მიერ ავთანდილზე კოლექციის გადაცემით, რამდენად დაიკარგა ნივთი ბანკის მიერ?ლევანმა თავისი მფლობელობა ნების საფუძველზე გადასცაავთანდილს. აქედან გამომდინარე, სახეზე საერთოდ არაა ნივთის დაკარგვის შემთხვევა.მან კოლექცია შეიძინა ლევანისგან, რომელმაც, მფლობელობა მართლზომიერად მოიპოვა.

შედეგი: ბანკს არა აქვს სსკ-ის 187-ე მუხლის მეორე საფუძველზე მოთხოვნის წაყენების უფლება.

კაზუსი ადამიანის უფლებების თემიდან

კაზუსის მომცემულობა

კანონმდებლობით დადგენილი წესით რეგისტრირებულმა რელიგიურმა გაერთიანებამ -„საქართველოს მუსლიმათა კავშირმა“ ააშენა მეჩეთი თბილისში, საბურთალოს რაიონის ერთ-ერთ მჭიდროდ დასახლებულ უბაში. მეჩეთის მინარეთდან მუეძინი ყოველდღიურად, გამთენიისას ასრულებს ტრადიციულ რელიგიურ რიტუალს – ხმამაღალი ყვირილით მოუწოდებს მუსულმან მორწმუნეებს მეჩეთში ლოცვისაკენ. მუეძინის ყვირილით შეწუხებულნი არიან უბნის არამუსულმანი მოსახლეები. მოსახლეობის ინტერესების გათვალისწინებით, ქალაქის მერიის საზოგადოებრივი წესრიგის დაცვის სამსახური იღებს გადაწყვეტილებას, მოსთხოვოს მუეძინს აღნიშნული რელიგიური რიტუალის დაბალ ხმაზე შესრულება. აღნიშნული გადაწყვეტილება ეფუძვნება“ ადგილობრივი თვითმმართველობის შესახებ“ საქართველოს ორგანულ კანონის მე-16 მულხლის პირველი პუნქტის „ჰ“ ქვეპუნქტს, რომლის თანახმადაც ადგილობრივ დონეზე საზოგადოებრივი წესრიგის დაცვა თვითმმართელი ერთეულის ექსკლუზიურ უფლებამოსილებად არის გამოხადებული. რელიგიური გაერთიანება – „ქართველ მუსულმანთა კავშირი“ მიიჩნევს, რომ მერიის სამსახურის გადაწყვეტილება ეწინააღმდეგება საქართველოს კონსტიტუციის მე-19 მუხლს და არღვევს მისი, როგორც რელიგიური გაერთიანების, ძირითად უფლებას, ამასთან, გაერთიანება ქალაქის მერიას მიუთითებს იმ გარემოებაზე, რომ თბილისის ცენტრალურ უბანში ეკლესიების სამრეკლოდან არანაკლებ დაბალ ხმაზე რეკენ ზარები. არის თუ არა დასაბუთებული გაერთიანების პრეტენზია??

ამოხსნა

კაზუსი თავისი ამოხსნით

კაზუსი

რეზო, რომელიც ოცნებობს შეიძინოს ნოკია N 95 მოდელი, ვერ ახერხებს მოიპოვოს აღნიშნული ტელეფონის ღირებულება ერთიანად, ვინაიდან იგი დასაქმებულია სამშენებლო კომპანიაში და მისი შემოსავალი ყოველთვიურად შეადგენს 600 ლარს. ის მეგობრისაგან შეიტყობს, ახალი მაღაზიის შესახებ, რომელიც მობილური ტელეფონებით ვაჭრობს და მომგებიან წინადადებასაც სთავაზობს კლიენტებს. კერძოდ, კი აღნიშნული მაღაზიის სარეკლამო რგოლში მოისმენს, რომ ნებისმიერი მობილური ტელეფონის ყიდვის მსურველს შეუძლია შეიძინოს ტელეფონი ყოველგვარი გარანტიისა და სხვა რთული პროცედურის გარეშე თავის ფასში. რეზო სასწრაფოდ მიეშურება მაღაზიაში და აზუსტებს დეტალებს. გამყიდველი ნინო ატყობინებს, რომ მაღაზიის მიერ განხორციელებული შეთავაზება უნიკალურია, ვინაიდან გადასახდელი თანხის განვადება შესაძლებელია 5 წლამდე ვადაზე გაიწეროს. აღფრთოვანებული რეზო დებს ხელშეკრულებას და მაქსიმალურ ვადას 3 წელს განსაზღვრავს ხელშეკრულებით. ამასთან, იგი გამყიდველთან საუბარში მიდის აღნიშნულ დასკვნამდე, ვინაიდან, გამყიდველის განმარტებით რეზოს ნებისმიერ დროს შეეძლება გრაფიკს გადაუხვიოს და წინასწარ და უფრო მეტი რაოდენობით გადაიხადოს, ანუ, ვადაზე ადრე დაფაროს განვადების თანხა. იგი შესაბამისად, დაუფიქრებლად აწერს ხელს სამწლიან განვადების ხელშეკრულებას და მისი ტელეფონის გადასახადის გრაფიკს.

ექვსი თვის შემდეგ ის მოულოდნელად იღებს საზღვარგერეთ მცხოვრები ძმისაგან საჩუქრად 2000 ლარს და დაუყონებლივ გადაწყვეტს დაფაროს ტელეფონის დარჩენილი სრული თანხა. გამყიდველი კი განუმარტავს, რომ სამწლიანი 20 %-იანი განვადების გათვალისწინებით % 1200 ლარს შეადგენდა, ტელეფონის ღირებულება 2000, გადახდილი %-ის (200 ლარის) გამოკლებით ბანკი ითხოვს 1000 ლარის დარჩენილი პროცენტისა და ძირითადი თანხის 1665 ლარის გადახდას. რეზი აღშფოთებულია, ის თვლის, რომ გამყიდველი ატყუებს მას სთხოვს რა იმ დარჩენილი დროისათვის %-ის გადახდას, როდესაც განვადება აღარ იარსებებს. ეს მაშინ, როდესაც შეთავაზება მაღაზიის მიერ არ ითვალისწინებდა პროცენტის გადახდას, ვინაიდან ტელეფონი თავის ფასში იყიდებოდა. გამყიდველი მიუთითებს მაღაზიის შიდა ინსტრუქციაზე, რომელიც მაღაზიის სარეკლამო ბუკლეტშიდაც არის ასახული. ხელშეკრულებაში აღნიშნულის შესახებ მითითება არ არსებობს.
რეზოს უფლებები.

ა მ ო ხ ს ნ ა:

ვალდებულებითი სამართალი – კაზუსი

ვაგრძელებ კაზუსების თემას და ამჯერად შემოგთავაზებთ კაზუსს ვალდებულებითი სამართლიდან, თავისი ამოხსნით.

კაზუსი:

რესტორანი “სამწვადე“ უგემრიელესი საფირმო კერძების დამზადებით არის სახელგანთქმული. რესტორანი კლიენტებს განსაკუთრებული ღვინოების დიდ არჩევანს სთავაზობს, რომელსაც იგი კახეთში, ღვინის მწარმოებელი კომპანია “ვაზის ნაჟურისაგან“ ყიდულობს. პარტნიორების თანამშრომლობა წლებს ითვლის. ორ თვეში ერთხელ კომპანია იღებს შეკვეთებს რესტორნისაგან შესაბამისი რაოდენობისა და სახეობის ღვინის მიწოდებაზე. 1 თებერვალს რესტორნის მენეჯერი შეკვეთის მორიგ დაზღვეულ წერილს უგზავნის კომპანიას, სადაც სთხოვს 10 ყუთი მანავის მიწოდებას, ტრადიციულად, თვის 10 რიცხვისათვის. 3 თებერვალს ფოსტისგან იღებს პასუხს, რომ კომპანიას წერილი ჩაბარდა. 11-ში რესტორანში გრანდიოზული ბანკეტია დაგეგმილი. 10-ში საღამოს 5სთ-ზე სამზადისში მყოფი რესტორნის მენეჯერი აღმოაჩენს, რომ ღვინის პარტია არ ჩამოსულა. იგი შეშფოთებული ურეკავს კომპანიას, სადაც პასუხობენ, რომ ხელმძღვანელობა გამოიცვალა და მათ აღარ სურთ ურთიერთობის გაგრძელება რესტორანთან, რადგანაც კონკურენტ რესტორანთან გააფორმეს შეთანხმება და რომ ღვინოებს არ ელოდონ, რადგანაც კომპანიას რესტორნის შეკვეთაზე თანხმობა არ განუცხადებია, შესაბამისად, შეთანხმებაც არ ყოფილა. სასოწარკვეთილი მენეჯერი მთელი ღამის განმავლობაში ეძებს სასმელს. საბოლოოდ, მეორე დილით იგი მოიტანს სასმელს, რომელიც რესტორანს 1000 ლარით ძვირი უჯდება. ბანკეტზე მოსული სტუმრები სიამოვნებით მიირთმევენ „ღვინოს“, მაგრამ მათი სიამოვნება დიდხანს არ გასტანს, რადგანაც მალე აღმოჩნდება, რომ სასმელმა მათი დიდი ნაწილის მოწამვლა გამოიწვია. სასამართლო პროცესების თავიდან აცილების მიზნით რესტორანი იძულებული ხდება, გადაუხადოს მათ მკურნალობის ხარჯები – 2 000 ლარი, აგრეთვე, იმიჯის შენარჩუნების მიზნით, არ ითხოვს ბანკეტის საფასურის ნაწილის, 5000 ლარის ანაზღაურებას, რომელიც მეორე დღეს უნდა დაეფარათ მოქეიფეებს.
რესტორანი ითხოვს მიყენებული ზიანის ანაზღაურებას კომპანიისაგან. აქვს რესტორანს მოთხოვნა ღვინის კომპანიის მიმართ?

ამოხსნის სქემა:

განსაცდელში მიტოვება თუ დაუხმარებლობა? (კაზუსი)

რამდენიმე წუთის წინ ჩვენს ფეიჯზე დაიდო კაზუსი სისხლის სამართლიდან.

აღნიშნული კაზუსი წარმოდგენილია პრაქტიკიდან და სასამართლოს გადაწყვეტილებით, მძღოლის მიერ ჩადენილი დანაშაული წარმოადგენდა საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 128-ე მუხლს (განსაცდელში მიტოვება). თუმცა, როგორც იცით სასამართლო ხშირად ცდება ხოლმე და მიიჩნევენ, რომ სასამართლის მიერ გამოტანილი ეს გადაწყვეტილებაც არასწორია და სინამდვილეში მძღოლის მიერ ჩადენილ დანაშაულს დაუხმარებლობა, სისხლის სამართლის კოდექსის 129-ე მუხლით გათვალისწინებული ქმედება, წარმოადგენს.

გადავწყვიტე, თითოეული სავარაუდო პასუხი ცალ-ცალკე განმეხილა და ამეხსნა თუ რატომ არ შეიძლება დაკვალიფიცირდეს ქმედება როგორც განსაცდელში მიტოვება (სსკ-ის 128-ე მუხლი)  და რატომ არის კაზუსში განხილული დანაშაული დაუხმარებლობა (სსკ-ის 129-ე მუხლი).

“მუხლი 128. განსაცდელში მიტოვება (28.04.2006 N 2937)
დაუხმარებლად იმის მიტოვება, ვინც სიცოცხლისათვის საშიშ მდგომარეობაში იმყოფებოდა და შესაძლებლობა არ ჰქონდა მიეღო ზომები თავის დასაცავად, თუ მიმტოვებელს ევალებოდა მასზე ზრუნვა და შეეძლო მისი დახმარება,-
ისჯება ჯარიმით ან გამასწორებელი სამუშაოთი ვადით ერთ წლამდე ან საზოგადოებისთვის სასარგებლო შრომით ვადით ას ოციდან ორას ორმოც საათამდე, ანდა თავისუფლების აღკვეთით ვადით ორ წლამდე.”

სისხლის სამართლებრივი დაცვის უშუალო ობიექტია იმ ადამიანის სიცოცხლე, ვინც სიცოცხლისთვის საშიშ მდგომარეობაში იმყოფება და არ აქვს შესაძლებლობა მიიღოს ზომები თავის დასაცავად. სიცოცხლისთვის საშიში მდგომარეობა შეიძლება შეიქმნას დამნაშავის ნებისგან დამოუკიდებლად. განსაცდელში მიტოვების დროს დამნაშავე არ ეხმარება იმას, ვინც უკვე იმყოფება სიცოცხლისთვის საშიშ მდგომარეობაში.

დანაშაულის ობიექტური მხარე გამოიხატება უმოქმედებაში, რომელიც გულისხმობს შემდეგი პირობების არსებობას:
ა) ადამიანი იმყოფება სიცოცხლისთვის საშიშ მდგომარეობაში და შესაძლებლობა არა აქვს მიიღოს ზომები თავის დასაცავად;
ბ) განსაცდელში მიტოვებულს ევალება დაზარალებულზე ზრუნვა და შეუძლია მისი დახმარება.

როგორ უნდა გადაწყდეს დავა? (კაზუსი)

შპს “მშენებელს” და შპს “მეტალს” შორის დაიდო ნასყიდობის ხელშეკრულება, რომლის თანახმადაც შპს “მეტალმა” იკისრა ვალდებულება მიეყიდა შპს “მშენებელისთვის კონკრეტული ტექნიკური მახასიათებლის მქონდე დიზელის სამონტაჟო ავტომატრისა, ბურღით, მარკით აგდ-1. ნასყიდობის საგნის ღირებულება განისაზღვრა 609 000 შვეიცარული ფრანკით. ანგარიშწორება უნდა განხორციელებულიყო ეროვნულ ვალუტაში საქონლის მიწოდებიდან ორი დღის ვადაში. საქონლის მიწოდება უნდა მომხდარიყო 2012 წლის 20 მაისს. მიწოდების ადგილად განისაზღვრა შპს “მშენებელის” იურიდიული მისამართი. საქონლის გადაცემის დროს უნდა შემდგარიყო მიღება-ჩაბარების აქტი. საქონლის ღირებულების შეთანხმებულ ვადაში გადაუხდელების გამო ყოველ ვადაგადაცილებულ დღეზე შემძენს უნდა გადაეხადა პირგასამტეხლო. დათქმულ ვადაში, 2012 წლის 20 მაისს, შპს “მეტალმა”  შპს “მშენებელს” მიაწოდა საქონელი იურიდიულ მისამართზე. შპს “მშენებელმა” მიწოდებული საქონელი განათავსო უსაფრთხოდ თავის ტერიოტორიაზე, ამასთან საქონლის მიღება-ჩაბარების აქტზე შპს “მეტალს” არ მოუწერა ხელი, ვინაიდან პრეტენზია გაანცხადა ნივთის ნაკლთან დაკავშირებით, კერძოდ საქონლის ტექნიკური პასპორტი არ იყო ნათარგმნი ქართულ ენაზე, ამასთან ვიზუალური დათვალიერებით ვერ მოხერხდებოდა საქონლის ტექნიკური მახასიათებლების შესაბამისობის დადგენა მოთხოვნილ პარამეტრებთან და ამისთვის აჭირო იყო ექსპერტიზის დასკვნა. საექსპერტო დაწესებულებამ 2012 წლის 20 ივლისს გასცა დასკვნა, რომ ექსპერტიაზაზე წარდგენილი ავტომატრისა აგდ-1 თავისი ტექნიკური შესაძლებლობებით მთლაინად აკმაყოფილებდა ხელშეკრულებაში მითითებულ პირობებს და ვარგისი იყო ექსპლუატაციისთვის. ექსპერტიზის დასკვნის გაცემიდან ორ დღეში შპს “მშენებელმა” გადაურიცხა შპს “მეტალს” ნასყიდობის საგნის საფასური, ამასთან მოითხოვა ტექნიკური პასპორტის თარგმნის და ექსპერტიზის ხარჯის ანაზღაურება. შპს “მეტალმა” უსაფუძვლოდ მიიჩნია პრეტენზია და თავის მხრივ მოითხოვა პირგასამტეხლოს ანაზღაურება თანხის დაგვიანებით ანაზღაურების გამო.

როგორ უნდა გადაწყდეს დავა? იმსჯელეთ მხარეთა პოზიციების მართებულობაზე.

შეგახსენებთ რომ კაზუსის ამოსახსნელად დაგჭირდებათ სახელშეკრულებოს, კერძოდ ნასყიდობის ხელშეკრულების, ცოდნა : )

კაზუსის ამოხსნა #2 -ნიმუში

ჩხუბის დროს გიორგიმ ოთარს დანით მიაყენა დაზიანებები გულმკერდის და მუცლის არეში, რის შედეგადაც იგი მსხვერპლის გადარცვალებაში სრულიად დარწმუნებული, შემთხვევის ადგილიდან მიიმალა. ის მივიდა მეგობრის სახლში და უამბო მომხდარი. ორივე ერთად დანაშაულის ადგილზე კვალის წასაშლელად დაბრუნდა. გიორგის მეგობარმა ლაშამ შეამჩნია რომ ოთარი ცოცხალი იყო და უგონოდ მყოფ დაჭრილს თავში ბოთლი ჩაარტყა, რის შედეგადაც ის ნამდვილად გარდაიცვალა. დამნაშავეებმა გვამი ადგილზე მიატოვეს და მიიმალნენ. ექსპერტიზის დასკვნით სიკვდილი გამოიწვია ან ბოთლის ჩარტყმამ, ან თავდაპირველმა ჭრილობებმა.

ჩაიდინეს თუ არა მეგობრებმა განზრახ მკვლელობა, რასაც საქართველოს სსკ-ის 108-ე მუხლი ითვალისწინებს?

ამოხსნისას ლაშას ბრალი ედება დამთავრებულ , ბოთლის ჩარტყმით გამოწვეულ განზრახ მკვლელობაში, თუმცა საჭიროა ქმედების შემადგენლობის ფართოდ განვრცობა და ქმედების ობიექტური და სუბიექტური მხარეების შემადგენლობის დადგენა:

1)ქმედება:

თავში ბოთლის ჩარტყმა წარმოადგენდა აქტიურ მოქმედებას, რომელიც ლაშას მიერ ჩადენილი ნებელობითი მოქმედება იყო.

2)შედეგი:

სსკ-ის 108-ე მუხლის მიხედვით, აუცილებელია შედეგის დადგომა, რაც ამ შემთხვევაში სახეზე გვაქვს, ადამიანის სიკვდილის სახით.

3)მიზეზობრიობა:

აქ უკვე სადავოა, იყო თუ არა ბოთლის ჩარტყმა სიკვდილის გამომწვევი მიზეზი. ვინაიდან ექსპერტიზამ ვერ დაადგინა დანის დარტყმამ გამოიწვია სიკვდილი თუ ბოთლის ჩარტყმამ და მიზეზობრიობის კავშირის თეორიების გამოყენებაც მის სასარგებლოდ წყვეტს საკითხს, ლაშას მოქმედება არ არის დასჯადი სსკ-ის 108-ე მუხლის მიხედვით.

რაც შეეხება გიორგის დასჯადობას, შესაძლებელია მისმა განზრახ დამთავრებულმა ქმედებამ იმსხვერპლა ოთარი.

1)ქმედება:

გიორგის მიერ ჩადენილი ქმედება,ანუ გულმკერდის არეში დანით ჭრილობის მიყენება წარმოადგენს აქტიურ ქმედებას, რომელიც დამნაშავის ნების ბატონობის ქვეშ იყო და აქაც სახეზეა 108-ე მუხლით გათვალისწინებული დანაშაული.

2) შედეგი:

სსკ-ის 108-ე მუხლით გათვალისწინებული შედეგი-სიკვდილიც სახეზეა.

3)მიზეზობრიობა:

დასადგენია დანით მიყენებულმა ჭრილობამ გამოიწვია თუ არა სიკვდილი. აქაც საჭიროა მიზეზობრივი კავშირის დადგენა და გარკვევა , წარმოადგენდა თუ არა დანით მიყენებული ჭრილობა სიკვდილის მიზეზს. მიზეზობრივი კავშირით ზუსტად არ დგინდება გიორგის მიყენებული ჭრილობით მოხდა თუ არა სიკვდილის დადგომა.

რაც შეეხება ქმედების სუბიექტურ შემადგენლობას, დასაშვებია, რომ გიორგიმ იმოქმედა განზრახ, როცა დანით აყენებდა ზიანს მოწინააღმდეგეს, მაგრამ ამავდროულად გარემოებების შესწავლით და ყველა ფაქტორის გათვალისწინებით, შესაძლოა განზრახვა გამოირიცხოს. ვინაიდან ამ ეტაპზე არ ირკვევა რომელი მათგანის მოქმედებამ გამოიწვია სიკვდილის დადგომა, შეიძლება ითქვას, რომ არც ერთ ბრალეულს არ ჩაუდენია 108-ე მუხლით გათვალისწინებული დანაშაული. კაზუსის ამოხსნა წყდება ამ ეტაპზე, რადგან გაგრძელებული და დასრულებული სახით დანაშაული უკვე დაკვალიფიცირდება სხვა მუხლით და კაზუსის ამოხსნაც არ უპასუხებს დასაწყისში დასმულ კითხვას.

კაზუსის ამოხსნა სისხლის სამართალში #1

სისხლის სამართალში კაზუსის ამოხსნა ყველაზე რთულია და საჭიროებს გარკვეული თანმინდევრობის და ტექნიკის ცოდნას. ვეცდები შემოგთავაზოთ ძირითადი წყობა და წესები მის ამოსახსნელად:

კაზუსის ამოხსნისას მხოლოდ კანონის ტექსტის ზუსტი ცოდნა და მომხდართან მისადაგება არ კმარა. სისხლის სამართალში კაზუსის ამოხსნის დროს ავტორმა კანონის ტექსტთან ერთად უნდა გამოიყენოს ნორმის ინტერპრეტაცია, სადაც კანონი საკითხს ზუსტად არ არეგულირებს, უნდა მოხდეს მისი ჩანაცვლება კანონის ანალოგიით, რათა მოცემული პრობლემა ზედმიწევნით იყოს გადაჭრილი და ესა თუ ის საკითხი არ დარჩეს ეჭვქვეშ.

დანაშაულის ჩადენის ფაქტის დადგენა მოხდება მხოლოდ შემდეგი ლოგიკური თანმიმდევრობით:

1)ქმედების შემადგენლობა;

2)მართლწინააღმდეგობა

3)ბრალი

გარდა მოცემული თანმიმდევრობისა, აუცილებელია ღრმა თეორიული ცოდნა, რომელიც უნდა მოიცავდეს როგორც ზემოთჩამოთვლილ 3 აუცილებელ კომპონენტს, ასევე თანამონაწილეობას, თანაამსრულებლობას და ა.შ. მათი სწორად გამოყენებისას მიიღება სრულყოფილად ამოხსნილი კაზუსი.

როგორც უკვე ვთქვი, ამოხსნის დროს ავტორმა არ უნდა აურიოს სქემა, ანუ ყოველთვის ახსოვდეს ის რომ დანაშაულის სისტემაში ბრალის წინ დგას მართლწინააღმდეგობა და ა.შ..ამოხსნისას გამოყენებული უნდა იქნეს სასამართლო პრაქტიკა, თუკი ამის შესაძლებლობაა.

რაც შეეხება დასკვნას, მისი ჩამოყალიბება დამოკიდებულია ზემოთმოყვანილი სამსაფეხურიანი სისტემის მიხედვით და არსებობს დასკვნის აგების 4 ტიპი:

1)ქრონოლოგიური თანმიმდევრობით, სადაც ორი ან მეტი ქმედების დალაგება ხდება დროის თანმიმდევრობით. ამგვარი ტიპის გამოყენება მაშინაა ხელსაყრელი, როცა სახეზეა ერთნაირი სიმძიმის რამდენიმე ქმედება, თუმცა თუკი სხვადასხვა სიმძიმის დანაშაულთან გვაქვს საქმე, არ არის სასურველი, მცირე დანაშაულის შემოწმება და განხილვა წინ უსწრებდეს მძიმე დანაშაულს, გარდა იმ შემთხვევებისა, როცა მცირე უმართლობის დადგენა ხელს უწყობს მძიმე უმართლობის ამოხსნას.

2)პერსონალური თანმიმდევრობით დასკვნის ჩამოყალიბება მისაღებია იმ შემთხვევაში, როცა სახეზეა თანამონაწილეობა. დანაშაულის უშუალო ჩამდენის ქმედების შემოწმება უნდა მოხდეს თანამონაწილის მოქმედების შემოწმებამდე, რადგან ეს უკანასკნელი დამოკიდებულია პირველზე.

3)უმართლობის სიმძიმის მიხედვით , სადაც  ხდება უმართლობის კლასიფიკაცია სიმძიმის მიხედვით, რასაც დიდი პლიუსი აქვს, განსხვავებით ქრონოლოგიური თანმიმდევრობით დასკვნის ჩამოყალიბებისაგან

4) ქმედებათა კომპლექსის დროს საქმე გვაქვს ორ ან მეტ დამოუკიდებელი შემთხვევის მომცველ საქმესთან, რომლებიც განიხილება ცალ-ცალკე და ამ განცალკევებული ნაწილებისთვის გამოიყენება ამოხსნის დანარჩენი სამი ტიპიც.

რასაკვირველია კაზუსის ამოხსნა ამით არ დასრულებულა და მეტი თვალსაჩინოებისთვის პოსტის შემდეგ ნაწილში უშუალო მაგალითები იქნება განხილული.